Rozwarstwienie

kuratorzy 15. edycji przeglądu sztuki survival:
Michał Bieniek, Anna Kołodziejczyk, Anna Stec

 

15. edycja Przeglądu Sztuki SURVIVAL odbyła się w nieczynnym od wielu lat, modernistycznym budynku Audytorium Wydziału Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego, zaprojektowanym w 1964 roku przez Krystynę i Mariana Barskich.

Hasłem 15. Przeglądu było Rozwarstwienie, termin używany  w historii sztuki w procesie tworzenia studium historyczno-artystycznego danego dzieła architektury. Propozycją jubileuszowej  edycji survivalu było przyjrzenie się, poprzez pryzmat sztuki,  tematowi rozwarstwienia miasta w rozumieniu symbolicznym, nie tylko w odniesieniu do architektury, ale i w kontekście przemian  społecznych i gospodarczych.

Historia Wrocławia jest w końcu historią niełatwą. Śledząc  przykłady przemian w mieście, mieliśmy i mamy do czynienia  nie tylko z historią rozwoju i postępu, lecz także bardzo często  z historią destrukcji, dezintegracji, rozpadu.

W idei 15. edycji SURVIVALU istotną rolę odegrały zatem pojęcia tektoniki i atektoniki, które w odniesieniu do dzieła artystycznego  (czy architektonicznego bądź plastycznego) mówią o spójności  i jednolitości kompozycji lub ich braku. Tektonika i atektonika zyskują szczególne znaczenie w kontekście miejsc: zachowanego  w niemalże nienaruszonym stanie Audytorium Chemii, które  projektowane było w sposób kompleksowy (od bryły budynku  po najdrobniejsze detale: krzesła, ławki, system oświetlenia etc.)  oraz sąsiadującego z nim, bliźniaczego budynku Audytorium  Matematyki, który na skutek renowacji utracił architektoniczną  i artystyczną spójność.

Również samo znaczenie „warstw” można za pomocą sztuki  interpretować na wielu płaszczyznach: w nawiązaniu do tematyki  społecznej, w kontekście migracji (np. mieszających się i nawarstwiających  tożsamości) i procesu budowania tożsamości (także  tej narodowej) czy też w nawiązaniu do zagadnień artystycznych  natury czysto formalnej.  Dla idei 15. SURVIVALU istotne było także pojęcie modernizmu  oraz wątki związane z tematem chemii i reakcji chemicznych, zarówno w odniesieniu do związków nauki i sztuki, jak i w odniesieniu  do relacji międzyludzkich.

Na wystawie zostało zaprezentowanych ponad 40 projektów  artystycznych różnego rodzaju: obiektów, instalacji dźwiękowych, performansów czy projekcji wideo. Tegoroczny SURVIVAL  był też okazją, by przypomnieć sylwetkę i twórczość Romana  Pawelskiego – autora znanej wszystkim wrocławianom rzeźby  pt. Atom, znajdującej się przed budynkiem Audytorium.  W programie nie zabrakło debat, warsztatów czy pokazów  filmowych.  Z kolei działania zaplanowane w ramach Sceny Dźwiękowej  skoncentrowały się na związkach dźwięku z architekturą. Sale  wykładowe Audytorium posiadają w pełni zachowaną oryginalną  adaptację akustyczną, więc w programie znalazły się performansy wykorzystujące właściwości tych pomieszczeń,  a także cykl wykładów i spacerów dźwiękowych poświęconych aspektom dźwiękowym wrocławskiej architektury.  Szczególne znaczenie dla 15. edycji SURVIVALU zyskał projekt  kuratorski fundacji Jednostka Architektury (realizowany wspólnie  z wrocławskim oddziałem Stowarzyszenia Architektów Polskich [SARP]) zatytułowany Jest Chemia! – seria działań mających na  celu przywrócenie dawnego blasku budynkowi Audytorium.

Do akcji mogła się włączyć publiczność, wspierając finansowo  realizację poszczególnych projektów (m.in. przywrócenie  oryginalnej iluminacji podniebienia audytorium czy odtworzenie rabatki kwiatowej).

Liczymy, że zaproponowane podczas SURVIVALU działania  pozwoliły zwrócić uwagę wrocławian na potencjał budynku Audytorium  i jego niezwykłe walory artystyczne. Zaprojektowane  przez Barskich blisko pół wieku temu Audytorium jest w końcu  wyjątkowym przykładem architektury modernistycznej w skali  wrocławskiej, ale i ogólnopolskiej. Być może już wkrótce powzięte  zostaną odpowiednie działania, które pozwolą na stałe  przywrócić blask budynkowi Audytorium i nadać mu nową funkcję.  Byłaby to wielka strata dla Wrocławia i jego mieszkańców,  gdyby dzieło tego pokroju pozostało nieużywane, a co gorsza,  popadało w zniszczenie.

 

Katalog, 2017, s. 2-5