Instytut Narodowej Pamięci

Autorzy Maksym Khodak
Gatunek Wideo
Edycja Survival 20
  • wideo bez dźwięku, 2’41”
  • 2019

Prezentowanej praca wideo dekonstruuje socrealistyczne produkcje filmowe i przetwarzane je w abstrakcję – w zmontowane, nieme, pozbawione narracji, czarnobiałe obrazy. Wprowadzony w ZSRR w 1932 r. socrealizm opierał się na gloryfikacji Rewolucji Październikowej, propagowaniu socjalizmu i sowieckich ideałów. O znaczeniu kinematografii w społeczeństwie radzieckim świadczą słowa przypisywane Leninowi: „ze wszystkich sztuk najważniejszy jest dla nas film”. Po ukraińskiej rewolucji na Majdanie w 2014 roku wprowadzono kontrowersyjne ustawy o dekomunizacji, zwane również „ustawami pamięci”, które nie tylko nakazywały usunięcie sowieckich i komunistycznych symboli z przestrzeni publicznej, ale także upamiętnienie ukraińskiej historii. Powstał wykaz zabytków kultury podlegających ustawie dekomunizacyjnej, a jej wykonanie monitoruje Instytut Pamięci Narodowej. Nowe ustawodawstwo krytykowano z powodu zarzutów o rewizjonizm i pomijanie niechlubnych rozdziałów w historii Ukrainy. Khodak kreśli analogię między czyszczeniem pamięci o sowieckiej przeszłości Ukrainy a wymazywaniem kadrów w sowieckich filmach. Przekształcając historyczne kadry w zafałszowujące przeszłość abstrakcyjne wzory, Khodak zadaje pytania o rolę dziedzictwa ukraińskiego w tworzeniu kultury i nauki w Związku Radzieckim. Odrzucenie tej części historii oznacza równocześnie odrzucenie części dziedzictwa kulturowego kraju.