Carborundum, „White as Snow”
Instalacja składa się z postumentów, pyłu marmurowego i opakowań zawierających pilniki i kamienie polerskie marki Carborundum. Projekt odnosi się do kategorii zabytku, obiektu predestynującego do wiecznego trwania. Na materiale filmowym dokumentującym proceder potajemnego „czyszczenia” słynnych marmurów Elgina, mający miejsce w piwnicach British Museum, w pewnym momencie kamera zatrzymuje się i zbliża do opakowania z napisem „carborundum”. Za pomocą pilników wykonanych z węglika krzemu starożytne marmury partenońskie, wywiezione z Aten do Londynu przez lorda Elgina (Thomasa Bruce’a), były mechanicznie wybielane poprzez spiłowywanie warstw osadu i resztek utlenionej farby stanowiącej niegdyś ich barwną polichromię. Rzeźby te stanowiły dawniej bogaty detal architektury Partenonu, który za sprawą lorda Elgina został brutalnie obrabowany. Gdy sam lord Elgin stanął na skraju bankructwa, elementy te zostały odsprzedane Koronie Brytyjskiej. Fundatorem galerii prezentującej m.in. marmury Elgina był Joseph Duveen, handlarz sztuką, który dorobił się fortuny, nabywając eksponaty znajdujące się w posiadaniu zubożałych europejskich arystokratów. Swoimi działaniami wywarł ogromny wpływ na ówczesne gusty artystyczne. To właśnie Duveen w 1937 roku przekonał część pracowników British Museum, aby ci pod osłoną nocy doczyszczali rzeźby znajdujące się w ufundowanej przez niego galerii. Praca Filipa Rybkowskiego podnosi temat ochrony kapitału kulturowego i często fatalnych w skutkach metod jego konserwacji.
fot. Małgorzata Kujda