Scena dźwiękowa
artyści: RSS B0YS, Miguel A. Garcia, Gerard Lebik, Aleksandra Grunholz, Kama Sokolnicka; Pracownia Badań Pejzażu Dźwiękowego Instytutu Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego;
uczestnicy warsztatów nagrań terenowych SURVIVAL 11: Dawid Furmaniewicz, Krzysztof Marciniak, Kamila Staśko -Mazur, Ewelina Turkot
kurator: DANIEL BROŻEK
MUZYKA MIASTA
Pracując nad programem Sceny Dźwiękowej 12. Przeglądu Sztuki SURVIVAL, podążając za hasłem „Miasto – Stan Zapalny”, staraliśmy się pokazać zjawiska, wokół których kumuluje się uwaga i energia osób biorących udział w świadomym współtworzeniu dźwiękowego środowiska współczesnego miasta. Podobnie jak pionierzy etnomuzykologii, rejestrujący muzykę ludową w ich naturalnym kontekście pejzażu dźwiękowego, tak i my postanowiliśmy przysłuchać się zjawiskom, z których wynikają współczesne wybory artystów dźwiękowych.
Program Klubu Festiwalowego był próbą zebrania w jednym miejscu najciekawszych zjawisk muzyki tanecznej ostatniego roku. Dunno Recordings to młoda oficyna wydawnicza i kolektyw dj’ski skupiający się na syntezie pozornie odległych stylistyk muzyki tanecznej, których spoiwem okazują się gesty dźwiękowe wywiedzione z praktyk awangard muzycznych. Podobną praktykę intensyfikacji doznań przyjęli producenci zgromadzeni w inicjatywie Polish Juke, dla nich jednak misz-masz ujawnia się w gęstym tempie zmian rytmicznych i ciętych wokali. Wykorzystują stylistykę muzyki juke i footwork do poszukiwań nowych wrażeń i pomysłów formalnych w muzyce tanecznej. Pozornie najbardziej tradycyjny stylistycznie Turnus w Tropikach, skupiający się na tropieniu wątków etnicznych we współczesnej muzyce, okazał się równie zaskakujący i dynamiczny. Wszystkie trzy showcase’y pokazały z różnych stron jak wielokulturowość i etniczność współczesnego miasta, będąca często stanem zapalnym dla reprezentantów tradycyjnych wartości, może okazać się inspirującym impulsem dla twórczości młodych producentów muzycznych i dj’ów.
Podobne bogactwo i złożoność doświadczenia dźwiękowego współczesnego miasta przedstawiały prace zgromadzone w Bibliotece Audiosfery Miejskiej (której wnikliwą analizę wykonała Kamila Staśko-Mazur w swoim tekście).
DŹWIĘK A PRZSTRZEŃ
W działaniach Sceny Dźwiękowej 11. edycji SURVIVALU słuchaliśmy przestrzeni zastanej przy pomocy działań – zarówno tych generujących, jak i nagrywających dźwięki. W tym roku starając się wykorzystać dostępną przestrzeń budynku Farmacji mogliśmy spróbować samodzielnie kreować przestrzenie dla sztuki dźwięku, zmienić obserwację na aktywne ingerencje.
Instalacja S000ND WYTH W000ND RSS B0YS była pierwszą w Polsce próbą przeniesienia muzyki klubowej do przestrzeni galeryjnej. Bazując na elementach wyposażenia koncertowego (system nagłośnieniowy, dymiarka, projektor, grzejnik) grupa stworzyła przestrzeń dla doświadczania ich gęstej muzyki przy pomocy wszystkich zmysłów. Zamiast tradycyjnej wizualizacji z rzutnika komputerowego – zawiesisty dym, wysoka temperatura i potężny basowy rytm poruszający powietrze tworzyły niecodzienną przestrzeń burzy piaskowej, która pozwalała całkowicie zanurzyć się w muzyce. Przestrzeń pozornie wymarzona przez bywalców wielogodzinnych transów tanecznych porażała intensywnością na granicy możliwości fizycznych ludzkiego ciała.
Gerard Lebik i Miguel A. Garcia wykorzystali w pełni zastaną przestrzeń jako element kompozycji dźwiękowej. Metalowo-szklana konstrukcja okazała się idealnym rezonatorem dla niskich częstotliwości, a wprawiane w ruch szyby – ciekawym instrumentem akustycznym. Nawiązując do rzeźb dźwiękowych Harry’ego Bertoi, artyści wzmocnili doświadczenie przestrzeni przez powolne basowe drony, które zachęcały do dłuższego odsłuchu i zwrócenia uwagi na kontrastujące wysokie dźwięki drgającej konstrukcji, jak również ich różnorodne brzmienie w punktach przestrzeni. Artyści ciekawie wykorzystali naturalne pogłosy i odbicia dźwięku, czyniąc z nich integralny element kompozycji, który w większości realizacji akustycznych jest niepożądany i ograniczany do minimum.
Wątki aktywnego słuchania przestrzeni znalazły się również w zbiorach Biblioteki Miejskiej Audiosfery. Kama Sokolnicka wprost zestawiła w dwóch niezależnych kanałach nagrania budynków starej i nowej siedziby Wydziału Farmacji, zbierając refleksy brzmieniowe aktywności obu przestrzeni. Ewelina Turkot w swojej kompozycji uwypukliła złożone faktury miejskiego szumu, który ginie w świadomości większości mieszkańców jako niesłyszalne tło. Wreszcie Krzysztof Marciniak w swoich spacerach dźwiękowych po argentyńskiej wsi udokumentował bogactwo i różnorodność brzmieniową naturalnych przestrzeni. Wszystkie te prace, bazując na nagraniach pogłosu i dźwięku odbitego, pokazują jak istotnym elementem naszej percepcji dźwięku jest przestrzeń, w której się znajdujemy.
SŁUCHACZ TWÓRCĄ
Podczas 11. edycji Przeglądu staraliśmy się włączyć odbiorców do aktywnego udziału w działaniach Sceny Dźwiękowej. W tym roku także interesowała nas zarówno perspektywa twórców (kompozytorów, dj’ów, producentów) i wykonawców, jak i odbiorców czynnie uczestniczących w procesie powstawania działań dźwiękowych poprzez interaktywne działania kompozytorskie, dyskusje krytyczne czy procesy aktywnego słuchania.
Koncepcja instalacji Gerarda Lebika i Miguela A. Garcii bazowała na prostym pomyśle kompozycji dźwiękowej na wielowarstwowy basowy dron, wprawiający w drgania metalowo-szklaną konstrukcję ścianek gabinetu aseptycznego. Działanie odwołujące się wprost do stanu zapalnego, próba udźwiękowienia procesu rozprzestrzeniania się wirusa w ciele, okazały się jednocześnie zaproszeniem do wniknięcia w głąb kompozycji, jak i samego dźwięku. Słuchacz, wędrując po gabinecie, w różnych jego punktach słyszał inne zestawienie nakładających się fal dźwiękowych. Przykładając ucho do drżących ścian, podnosząc i zniżając głowę tworzył swoją własną wersję kompozycji przygotowanej przez artystów. Uderzająca w pierwszym kontakcie z pracą, budząca strach atmosfera potężnego dźwięku basowego i hałasu drżących szyb powoli ustępowała ciekawości nowego doświadczenia podobnego do fascynacji obrazami, powiększonych mikroskopem elektronowym, struktur wirusów chorobowych.
Interaktywny aspekt pracy grupy RSS B0YS opierał się na próbie zaburzenia percepcji czasu i przestrzeni dzieła muzycznego. Z jednej strony utwór muzyczny nie miał początku ani końca, opierał się na jednym motywie perkusyjnym i melodycznym. Powolne zmiany tempa i wysokości oraz barwy dźwięków pełniły rolę „psychodeliczną”, mogącą powodować zaburzenie postrzegania upływu czasu. Gęsty dym i punktowe oświetlenie, mające tworzyć wrażenie burzy pustynnej, tworzyło również przestrzeń odbioru muzyki bez granic, słuchacze szybko gubili się w niej, zaburzone było poczucie przestrzeni i jej rozmiaru. Słuchacz, zaproszony do pustynnej przygody, sam dobierał długość i intensywność doświadczenia.
Część Biblioteki Miejskiej Audiosfery stanowiły prace przygotowane przez uczestników warsztatów nagrań terenowych towarzyszących 11. edycji SURVIVALU. Poprzez warsztaty chcieliśmy zachęcić osoby zainteresowane pracą z dźwiękiem do własnej aktywności kompozytorskiej. Większość osób entuzjastycznie odpowiedziała na propozycję możliwości prezentacji ich dorobku w przestrzeni wydziałowej biblioteki. Zaskakująca okazała się rozpiętość stylistyczna – od czysto dokumentujących rejestracji ciekawych zjawisk dźwiękowych, przez kompozycje narracyjne, bazujące na naturalnej palecie barw środowiska dźwiękowego, skończywszy na wielowarstwowych konstrukcjach z dźwięków otoczenia. Każdy z uczestników wykształcił swój oryginalny sposób słuchania i opowiadania o przestrzeni.
Dokumentacje:
Biblioteka Audiosfery Miejskiej: http://soundartforum.bandcamp.com/
Miguel A. Garcia + Gerard Lebik aseptic sinus infection: http://youtu.be/HcllcMle3Vo
RSS B0YS S000ND WYTH W000ND: http://youtu.be/QZYMvpe6LBQ
Klub Festiwalowy – Polish Juke:
https://soundcloud.com/comoc/survival-juke
Klub Festiwalowy – Dunno Showcase:
https://soundcloud.com/fl23/dunno-showcase-survival-festival
Klub Festiwalowy – Turnus w Tropikach:
http://www.mixcloud.com/czarnyl/dj-ryan-r-at-turnus-w-tropikach-during-12-survival-art-review/