Rozwarstwienie
kuratorzy 15. edycji przeglądu sztuki survival:
Michał Bieniek, Anna Kołodziejczyk, Anna Stec
15. edycja Przeglądu Sztuki SURVIVAL odbyła się w nieczynnym od wielu lat, modernistycznym budynku Audytorium Wydziału Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego, zaprojektowanym w 1964 roku przez Krystynę i Mariana Barskich.
Hasłem 15. Przeglądu było Rozwarstwienie, termin używany w historii sztuki w procesie tworzenia studium historyczno-artystycznego danego dzieła architektury. Propozycją jubileuszowej edycji survivalu było przyjrzenie się, poprzez pryzmat sztuki, tematowi rozwarstwienia miasta w rozumieniu symbolicznym, nie tylko w odniesieniu do architektury, ale i w kontekście przemian społecznych i gospodarczych.
Historia Wrocławia jest w końcu historią niełatwą. Śledząc przykłady przemian w mieście, mieliśmy i mamy do czynienia nie tylko z historią rozwoju i postępu, lecz także bardzo często z historią destrukcji, dezintegracji, rozpadu.
W idei 15. edycji SURVIVALU istotną rolę odegrały zatem pojęcia tektoniki i atektoniki, które w odniesieniu do dzieła artystycznego (czy architektonicznego bądź plastycznego) mówią o spójności i jednolitości kompozycji lub ich braku. Tektonika i atektonika zyskują szczególne znaczenie w kontekście miejsc: zachowanego w niemalże nienaruszonym stanie Audytorium Chemii, które projektowane było w sposób kompleksowy (od bryły budynku po najdrobniejsze detale: krzesła, ławki, system oświetlenia etc.) oraz sąsiadującego z nim, bliźniaczego budynku Audytorium Matematyki, który na skutek renowacji utracił architektoniczną i artystyczną spójność.
Również samo znaczenie „warstw” można za pomocą sztuki interpretować na wielu płaszczyznach: w nawiązaniu do tematyki społecznej, w kontekście migracji (np. mieszających się i nawarstwiających tożsamości) i procesu budowania tożsamości (także tej narodowej) czy też w nawiązaniu do zagadnień artystycznych natury czysto formalnej. Dla idei 15. SURVIVALU istotne było także pojęcie modernizmu oraz wątki związane z tematem chemii i reakcji chemicznych, zarówno w odniesieniu do związków nauki i sztuki, jak i w odniesieniu do relacji międzyludzkich.
Na wystawie zostało zaprezentowanych ponad 40 projektów artystycznych różnego rodzaju: obiektów, instalacji dźwiękowych, performansów czy projekcji wideo. Tegoroczny SURVIVAL był też okazją, by przypomnieć sylwetkę i twórczość Romana Pawelskiego – autora znanej wszystkim wrocławianom rzeźby pt. Atom, znajdującej się przed budynkiem Audytorium. W programie nie zabrakło debat, warsztatów czy pokazów filmowych. Z kolei działania zaplanowane w ramach Sceny Dźwiękowej skoncentrowały się na związkach dźwięku z architekturą. Sale wykładowe Audytorium posiadają w pełni zachowaną oryginalną adaptację akustyczną, więc w programie znalazły się performansy wykorzystujące właściwości tych pomieszczeń, a także cykl wykładów i spacerów dźwiękowych poświęconych aspektom dźwiękowym wrocławskiej architektury. Szczególne znaczenie dla 15. edycji SURVIVALU zyskał projekt kuratorski fundacji Jednostka Architektury (realizowany wspólnie z wrocławskim oddziałem Stowarzyszenia Architektów Polskich [SARP]) zatytułowany Jest Chemia! – seria działań mających na celu przywrócenie dawnego blasku budynkowi Audytorium.
Do akcji mogła się włączyć publiczność, wspierając finansowo realizację poszczególnych projektów (m.in. przywrócenie oryginalnej iluminacji podniebienia audytorium czy odtworzenie rabatki kwiatowej).
Liczymy, że zaproponowane podczas SURVIVALU działania pozwoliły zwrócić uwagę wrocławian na potencjał budynku Audytorium i jego niezwykłe walory artystyczne. Zaprojektowane przez Barskich blisko pół wieku temu Audytorium jest w końcu wyjątkowym przykładem architektury modernistycznej w skali wrocławskiej, ale i ogólnopolskiej. Być może już wkrótce powzięte zostaną odpowiednie działania, które pozwolą na stałe przywrócić blask budynkowi Audytorium i nadać mu nową funkcję. Byłaby to wielka strata dla Wrocławia i jego mieszkańców, gdyby dzieło tego pokroju pozostało nieużywane, a co gorsza, popadało w zniszczenie.
Katalog, 2017, s. 2-5