Palimpsest, 2012

Autorzy Paweł Grześ
Gatunek Wideo
Edycja Survival 18

Wideo skupione jest na osobie Ewy Marii Hołuszko (przy urodzeniu 8 lipca 1950 roku w Białymstoku nadano jej imię Marek Cyryl Hołuszko), polskiej opozycjonistki czasów PRL, fizyczki, badaczki mniejszości etnicznych oraz aktywistki walczącej o prawa osób transpłciowych. Hołuszko była działaczką Solidarności od 1980 roku (pseudonim Hardy), członkinią zarządu Regionu Mazowsze i przewodniczącą regionalnej Komisji Interwencyjnej. Kierowała podziemnym Międzyzakładowym Komitetem Koordynacyjnym, w którym odpowiadała za druk i kolportaż podziemnej prasy. Po wprowadzeniu stanu wojennego ukrywała się, w latach 1982– 1983 była więziona. Jest wyznania prawosławnego i deklaruje się jako osoba wierząca, w 2000 roku przeszła operacyjną korekcję płci, w 2006 roku została uhonorowana Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski Polonia Restituta przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Tytułowy Palimpsest, czyli rękopis, z którego wytarto pierwotny tekst, wskazuje nie tylko na usuwanie z pamięci i nadawanie nowych znaczeń, ale także na proces nawarstwiania i złożoność historii.
W wideo Pawła Grzesia intymna opowieść podważa jednoznaczność historycznych symboli mających określać narodową tożsamość, jak choćby pomnikowa Solidarność czy postać bohaterskiego, polskiego księdza Popiełuszki. Nakręcony przed dziewięcioma laty film to praca dyplomowa artysty z 2012 roku, spoglądając na wydarzenia sprzed 30 lat, ujawnia mechanizmy upamiętniania, ideologizowania, upraszczania i manipulowania historią.

 

fot. Małgorzata Kujda