Konstrukcja Rasy (Volksgemeinschaft)

Autorzy Dorota Nieznalska
Gatunek Instalacja
Edycja Survival 10

współpraca: Łukasz Głowala, Renata Dąbrowska – Agencja Gazeta, Krzysztof
Mystkowski, Kosycarz Press Foto

W swojej pracy Dorota Nieznalska nawiązała do książki Narody i nacjonalizm Ernesta Gellnera, w której autor stwierdza, że to nacjonalizm stwarza narody, a nie na odwrót. Na realizację złożyło się sześć portretów kiboli, związanych z różnymi klubami futbolowymi. Fotografie prezentowały ujęcia z trybun – rozemocjonowanych, wykrzykujących coś mężczyzn, rozpościerających klubowe szaliki. Ich twarze były zniekształcone w sposób charakterystyczny dla fotografii lub relacji telewizyjnych, przedstawiających osoby postawione w stan oskarżenia. Każdy z banerów opatrzony był charakterystycznym dla danych barw klubowych hasłem, demonstrowanym zwykle podczas meczów. Były to sentencje w rodzaju „Biali ludzie, czarne charaktery” czy „Twój honor, twoja rasa”. Nieznalska, podążając tropem Gellnera, wskazała w tej pracy na fakt, że rasa nie jest rzeczywistością biologiczną, lecz stanowi produkt projektów ideologicznych – jest konstruowana przez rasizm. Podobnie rzecz ma się z takim „zjawiskiem” jak naród (oraz inne formy zbiorowej przynależności). To, że radykalny, rasistowski przekaz polityczny upowszechnia się szczególnie często na stadionach piłkarskich, wiąże się z kolei ze specyfiką sportu i kultury fizycznej jako formuły kształtowania tożsamości. Tożsamość ustanawia się tu w rywalizacji cielesnej – rywalizujące ciała zawodników symbolizują zbiorowość (np. drużyna narodowa), będąc jej spektakularnym, symbolicznym przedłużeniem.

Rację artystce przyznali kibice WKS Śląsk, kradnąc zainstalowane na „Oławce” banery dlatego, że niektóre z nich zawierały wizerunki kibiców „wrogiego” klubu, czyli Arki Gdynia. Banery zostały odzyskane przez policję.

> Michał Bieniek

 

fot. Justyna Fedec